درمان با تحریک مغناطیسی مغز rTMS
تحریک مغناطیسی مغز rTMS چیست؟
تحریک مغناطیسی مغز rTMS یک روش غیر تهاجمی تحریک مغز، بر اساس القای الکترومغناطیسی با استفاده از یک سیم پیچ عایق که روی پوست سر قرار میگیرد، است. و روی ناحیهای از مغز که قرار میگیرد که متصور میشود در تنظیم خلق و خو نقش دارد.
این سیم پیچ پالسهای مغناطیسی کوتاهی تولید میکند که به راحتی و بدون درد از جمجمه عبور کرده و وارد مغز می‌شوند. پالسهای تولید شده از همان نوع و قدرت پالس های تولید شده توسط دستگاه‌های تصویربرداری (MRI) هستند.
TMS در سال ۲۰۰۸ توسط FDA تائید شد و اکنون به طور گسترده در کلینیک‌ها و بیمارستان‌های سراسر دنیا در دسترس است.
انواع درمان با تحریک مغناطیسی مغز TMS
-
TMS به صورت تکرار شونده (rTMS)
هنگامی که این پالس‌ها به صورت سریع و متوالی انجام شوند، به آن TMS تکرار شونده یا rTMS گفته میشود که می‌تواند تغییرات بلند مدت‌تری در فعالیت مغز ایجاد کند. rTMS یک روش ایمن و قابل تحمل است که می‌تواند درمانی موثر برای بیماران مبتلا به افسردگی باشد که از داروهای ضد افسردگی برای آن‌ها موثر نبوده است یا به دلیل عوارض جانبی نمی‌توانند از داروهای ضد افسردگی استفاده کنند.
-
تحریک مغناطیسی عمیق (dTMS)
با استفاده از سیم پیچ H(H-Coil) که یک ابزار جدید rTMS است که تحریک مستقیم مغز را در حجم وسیع‌تر و همچنین عمیق‌تر ممکن میکند. این سیم پیچ طراحی شده تا روی مسیرهای عصبی گسترده، از جمله مناطق عمیق‌تر قشری مغز و فیبرهایی که مناطق زیر قشری را هدف قرار می دهند، بدون افزایش قابل توجه در میدان الکتریکی القا شده در لایه های قشری سطحی، اثر بگذارد.
چرا تحریک مغناطیسی مغز rTMS جواب می‌دهد؟
نشان داده شده است که rTMS (تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری)باعث ایجاد تغییراتی در فعالیت عصبی در مناطقی از مغز می شود که در تنظیم خلق و خو دخیل هستند، مانند قشر جلوی مغز یا کورتکس. هنگامی که هر پالس مغناطیسی از جمجمه عبور میکند و وارد مغز میشود، باعث تحریک مختصر فعالیت سلول‌های مغزی قرار گرفته در زیر سیم پیچ درمان میشود.
فرکانس ارسال پالس نیز بر افزایش یا کاهش فعالیت مغز با یک جلسه rTMS تاثیر می گذارد. مطالعات اخیر همچنین نشان می دهند که تحریک در سمت چپ و راست مغز می تواند اثرات متضادی بر تنظیم خلق و خو داشته باشد.
چه زمانی از روش تحریک مغناطیسی مغز rTMS استفاده میشود؟
داروهای ضد افسردگی و روان درمانی، از اولین روشهای درمان افسردگی حاد هستند. با این حال، این درمانها برای همه بیماران جواب نمیدهند. در این موارد، rTMS ممکن است به عنوان یک درمان جایگزین، یا برای تقویت داروهای ضد افسردگی یا روان درمانی استفاده شود. بیمارانی که نتوانستهاند از داروهای ضد افسردگی جواب بگیرند، یا قادر به استفاده از این داروها نیستند، میتوانند درمان rTMS را در نظر بگیرند.
در طی درمان تحریک مغناطیسی مغز rTMS چه اتفاقی میافتد؟
از آنجا که تحریک مغناطیسی مغز rTMS از پالسهای مغناطیسی استفاده میکند، قبل از شروع درمان، از بیماران خواسته می شود که هر شی حساس به مغناطیس (مانند جواهرات، کارت های اعتباری و…)را بردارند. بیماران باید در طول درمان برای راحتی و محافظت از شنوایی خود از گوشگیر استفاده کنند، چرا که rTMS با هر پالس صدای بلندی تولید میکند، درست مانند دستگاه MRI. جلسات درمان rTMS به صورت نشسته انجام میشود.
در طول اولین جلسه rTMS، چندین اندازه گیری انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که سیم پیچ TMS به درستی روی سر بیمار قرار خواهد گرفت. پس از انجام این کار، سیم پیچ TMS روی پوست سر بیمار قرار میگیرد. سپس پزشک TMS با اعمال چند پالس کوتاه، آستانه حرکتی بیمار را اندازه گیری میکند. حداقل آستانه حرکت که لازم است به میزان لرزش انگشت شست بیمار می‌باشد که برای هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت است. اندازه گیری آستانه حرکتی به پزشک کمک می کند تا تنظیمات درمان را شخصی سازی کرده و میزان انرژی مورد نیاز برای تحریک سلول‌های مغزی را تعیین کند.
پس از تعیین آستانه حرکتی، سیم پیچ به جلو آورده میشود تا بالای ناحیه جلویی مغز بیمار قرار گیرد. سپس درمان آغاز میشود. در طول درمان، بیماران یک سری صداهایی را خواهند شنید و یک حس ضربه زدن را در زیر سیم پیچ درمان احساس خواهند کرد.
آستانه حرکتی در هر جلسه درمان بررسی نمی‌شود اما اگر نگرانی‌ای وجود داشته باشد ممکن است دوباره ارزیابی شود، برای مثال ممکن است به دلیل تغییر در دارو بررسی مجدد انجام شود.
چه کسی تحریک مغناطیسی مغز rTMS را تجویز میکند؟
تحریک مغناطیسی مغز rTMS همیشه توسط پزشک TMS تجویز میشود. آستانه حرکتی اولیه همیشه توسط پزشک TMS تعیین میشود. خود درمان نیز باید توسط یک تکنسین مجرب TMS تحت نظارت پزشک TMS یا توسط خود پزشک TMS انجام میشود.
تکنسین یا پزشک TMS همیشه برای نظارت بر بیمار در طول درمان حضور خواهد داشت. بیمار نیز می‌تواند در هر زمانی با درخواست از پرسنل حاضر، درمان را متوقف کند.
طول درمان تحریک مغناطیسی مغز rTMS چقدر است؟
rTMS شامل یک سری جلسات درمانی است. طول جلسات درمان بسته به سیم پیچ TMS تعیین میشود و بنابر تعداد پالس های ارسالی متفاوت است اما معمولا حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. بیماران ۵ روز در هفته TMS دریافت می‌کنند. دوره معمول rTMS ۴ تا ۶ هفته است. با این حال، می‌تواند بسته به میزان جوابدهی فرد به درمان متفاوت باشد.
آیا برای هر جلسه از درمان تحریک مغناطیسی مغز rTMS نیاز به بستری وجود دارد؟
برخلاف شوک درمانی یا ECT، rTMS نیاز به هیچ گونه آرام بخش یا بی هوشی عمومی ندارد، بنابراین بیماران در طول درمان کاملا بیدار و آگاه هستند. هیچ ریکاوری نیز وجود ندارد، بنابراین بیماران میتوانند پس از آن به خانه برگشته و به فعالیت های معمول خود بازگردند.
عوارض جانبی تحریک مغناطیسی مغز rTMS چیست؟
تحریک مغناطیسی مغز rTMS درمانی قابل تحمل است و با عوارض جانبی کمی همراه است و تنها درصد کمی از بیماران به دلیل عوارض جانبی درمان را قطع می‌کنند. شایع‌ترین عارضه جانبی که در حدود نیمی از بیماران تحت درمان با rTMS گزارش شده، سردرد است که آن هم خفیف بوده و به طور کلی در طی هر جلسه درمان کاهش می‌یابد. برای درمان این سردردها میتوان از داروهای مسکن نیز استفاده کرد.
حدود یک سوم بیماران ممکن است احساس دردناکی در پوست سر یا لرزش صورت را با پالس های rTMS تجربه کنند. این موارد نیز در طی جلسات درمان کاهش می‌یابند. اگرچه میتوان تنظیمات محل قرارگیری و تنظیمات شبیه‌سازی را هنگام درمان جهت کاهش ناراحتی تغییر داد.
دستگاه rTMS صدای بلندی تولید میکند و به همین دلیل به بیمار گوشگیر داده می شود تا در طول درمان از آن‌ها استفاده کند. با این حال، برخی از بیماران ممکن است بلافاصله پس از درمان از مشکلات شنوایی شکایت کنند. البته هیچ مدرکی دال بر دائمی بودن این اثرات در صورت استفاده از گوشگیر در طول درمان وجود ندارد.
rTMS مانند داروهای ضد افسردگی با عوارض جانبی بسیاری مانند ناراحتی گوارشی، خشکی دهان، اختلال عملکرد جنسی، افزایش وزن یا آرام بخشی همراه نیست.
جدی ترین خطر rTMS تشنج است. با اینکه خطر تشنج بسیار پایین است. اما انجام دستورالعمل‌های ایمنی جهت به حداقل رساندن خطر تشنج ضروری است. با اینکه rTMS یک روش ایمن است، ذکر این نکته مهم است که چون یک درمان نسبتا جدید است، ممکن است خطرات غیرقابل پیش بینی نیز وجود داشته باشد که در حال حاضر هنوز شناخته نشده‌اند.
چه کسانی نمی‌توانند از روش درمانی تحریک مغناطیسی مغز rTMS استفاده کنند؟
بیمارانی که هر نوع فلز غیر متحرک در سر خود دارند (به استثنای پلاک یا پرکننده های دندانی)، نباید rTMS دریافت کنند. در صورت عدم توجه به این اصل باعث گرم شدن فلز، حرکت یا اختلال در عملکرد جسم میشود و می‌تواند منجر به آسیب جدی و یا حتی مرگ شود. در زیر فهرستی از ایمپلنت‌های فلزی که در صورت داشتن آن بیمار نباید Rtms انجام دهد، آورده شده است:
- کلیپس آنوریسم مغزی یا کلاف پیچی اندوواسکولار
- استنت هایی در گردن یا مغز
- محرک عمقی مغز
- الکترودهایی برای نظارت بر فعالیت مغز
- ایمپلنت های فلزی در گوش ها و چشم ها
- ترکش یا گلوله به داخل یا نزدیک سر
- خالکوبی صورت با جوهر فلزی یا حساس به مغناطیسی
- سایر وسایل فلزی یا شی کاشته شده در سر یا نزدیک آن
تحریک مغناطیسی مغز rTMS برای چه کسانی مفیدتر است؟
شواهد موجود تا به امروز نشان می دهد که بیمارانی که مقاومت کمتری نسبت به درمان نشان می‌دهند نسبت به بیمارانی که به شدت به درمان مقاوم هستند، بهتر به rTMS پاسخ می‌دهند. با این حال، هنوز چیزهای زیادی در مورد متغیرهای خاصی که ممکن است بر اثرگذاری rTMS تأثیر بگذارند، بدست نیامده است. محققان در حال حاضر در حال انجام مطالعات بالینی برای ارزیابی اینکه چه افرادی Rtms برای آن‌ها مفیدتر است، هستند. برای مثال، علاقه زیادی به ارزیابی اینکه آیا rTMS با داروهای ضد افسردگی موثرتر از rTMS به تنهایی است یا خیر در بین محققان وجود دارد.
چگونه می توان درمان تحریک مغناطیسی مغز rTMS را دریافت کرد؟
rTMS یکی از درمان های مختلف تحریک مغز برای افسردگی است. قبل از برنامه ریزی برای درمان، ابتدا باید توسط یک روان پزشک متخصص در حوزه TMS ارزیابی شوید تا مشخص شود آیا rTMS برای شما ایمن و مناسب است یا خیر.
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب تهران واقع در شهر تهران، محدوده ونک با حضوری متخصصین مغز و اعصاب همچون دکتر محمد رضوانی آماده ارایه مشاوره و پاسخ به سوالات شما عزیزان در زمینه استفاده از درمان و دستگاه تحریک مغناطیسی مغز rTMS می باشد.
منبع مطالب از سایت: https://www.hopkinsmedicine.org/psychiatry/specialty-areas/brain-stimulation/services
واقعا rtms دوره درمانی خوبی برای من بود، کاهش استرس و کم خوابی